Günümüzde aktif yaşam tarzı, sporun günlük rutine dahil edilmesi ve beden sağlığına verilen önem giderek artmaktadır. Ancak hareketli yaşam beraberinde bazı kas-iskelet sistemi sorunlarını da getirebilir. Diz, omuz ve kalça çevresinde görülen problemler sporcular kadar günlük yaşamda aktif olan kişilerin de karşısına çıkar. Özellikle menisküs yırtığı, omuz sıkışma sendromu ve piriformis sendromu sık rastlanan ve yaşam kalitesini doğrudan etkileyen rahatsızlıklardır.
menisküs yırtığı
Diz eklemi, insan vücudunun en çok yük taşıyan ve en çok kullanılan eklemlerinden biridir. Günlük yürüyüşlerde, merdiven çıkarken ya da sportif aktivitelerde diz eklemi sürekli olarak hareket halindedir. Bu hareketlerin sorunsuz gerçekleşmesini sağlayan yapılardan biri menisküstür. Menisküs, kıkırdak benzeri bir yapıya sahip olup, diz ekleminde şok emici görev üstlenir. Ancak ani dönme hareketleri, travmalar veya yaşa bağlı dejenerasyon sonucunda menisküs yırtığı meydana gelebilir. Özellikle futbol, basketbol gibi ani yön değiştirme gerektiren sporlarda bu yaralanma sıkça görülür. menisküs yırtığı dizde kilitlenme, ani boşalma hissi ve ağrı gibi belirtilerle kendini gösterir.
Menisküs yırtıklarının tanısında klinik muayene ve manyetik rezonans görüntüleme sıkça başvurulan yöntemlerdir. Fizik muayene sırasında uygulanan özel testler, doktorlara önemli ipuçları sunar. Yırtığın büyüklüğü, yeri ve hastanın yaşına göre tedavi yaklaşımı değişkenlik gösterebilir. Küçük yırtıklarda istirahat, soğuk uygulama, dizlik kullanımı ve fizik tedavi gibi konservatif yöntemler tercih edilirken; büyük ve fonksiyon kaybına yol açan yırtıklarda artroskopik cerrahi devreye girer.
omuz sıkışma sendromu
Omuz eklemi, insan vücudundaki en hareketli eklemlerden biridir. Ancak bu hareket kabiliyeti aynı zamanda yaralanma riskini de artırır. Özellikle kolu baş üstü pozisyonlarda sık kullanan sporcular ve meslek gruplarında omuz bölgesinde bazı sorunlar gelişebilir. Bunlardan biri de omuz sıkışma sendromu olarak bilinir. Bu durum, omuz ekleminde kemik ile yumuşak dokular arasında sıkışma meydana gelmesiyle oluşur. Sonuç olarak, omuz hareketlerinde kısıtlılık, ağrı ve güçsüzlük görülür.
Omuz sıkışma sendromunun belirtileri genellikle baş üstü aktiviteler sırasında artan ağrı ile kendini gösterir. Özellikle tavan silme, perde asma, yüzme veya tenis gibi hareketlerde şiddetli rahatsızlık oluşur. Gece yatarken omuz üzerine baskı olduğunda da ağrı şikayetleri artar. Tanı için klinik muayene ve görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır.
Tedavi sürecinde öncelikli hedef ağrıyı azaltmak ve eklemdeki sıkışmayı gidermektir. Dinlenme, buz uygulaması, omuz kaslarını güçlendiren egzersizler ve fizik tedavi programları ilk basamak tedaviler arasındadır. Eğer bu yöntemler yeterli olmazsa, kortizon enjeksiyonları ya da cerrahi müdahale seçenekleri gündeme gelir. Özellikle kemik çıkıntılarının fazla olduğu hastalarda artroskopik cerrahi ile bu yapılar düzeltilerek sıkışma giderilir.
piriformis sendromu
Kalça bölgesinde derinlerde yer alan piriformis kası, uyluğun dışa açılmasını ve kalçanın bazı hareketlerini sağlar. Ancak bu kasın anormal kasılması veya kalınlaşması, yakınından geçen siyatik sinirin baskı altında kalmasına yol açabilir. Bu tabloya piriformis sendromu adı verilir. Genellikle bel fıtığı ile karıştırılsa da farklı bir mekanizmaya sahiptir. En sık görülen belirtileri kalçadan başlayıp bacağa yayılan ağrı, uyuşma ve karıncalanma hissidir.
Piriformis sendromu, uzun süre oturarak çalışan kişilerde, aşırı egzersiz yapanlarda ya da kalça bölgesine alınan travmalar sonrası gelişebilir. Özellikle sürücüler, ofis çalışanları ve bisiklet sporcularında daha sık karşılaşıldığı bilinmektedir. Tanı koymak çoğu zaman zordur çünkü bel fıtığına benzer semptomlar gösterir. Ayrıntılı muayene ve görüntüleme yöntemleri ile diğer olasılıklar dışlandıktan sonra kesinleşir.
